بررسی مورفولوژیکی و مولکولی نماتود helicotylenchus در برخی نقاط استان کرمان

helicotylenchus یکی از نماتود های انگل گیاهی است که باعث ایجاد خسارت به محصولات باغی و زراعی می شود. گونه های این جنس دارای گستردگی جهانی می باشند. هدف از این تحقیق شناسایی گونه های جنس helicotylenchus و آنالیز مولکولی برخی جمعیت ها با استفاده از ناحیه d2-d3 متعلق به ژن 28s rdna در برخی نقاط استان کرمان می باشد. تا کنون بررسی جامعی در این زمینه در استان کرمان صورت نگرفته است. باتوجه به این که گونه های بسیاری از این جنس به عنوان انگل جدی محصولات گوناگون کشاورزی و زراعی محسوب می شوند، شناسایی دقیق گونه ها می تواند به اعمال روش مدیریت صحیح در زمینه کنترل این نماتود و افزایش تولید محصولات کشاورزی کشور کمک کند. بدین منظور طی سال های 1392-1390 حدود 150 نمونه خاک از نقاط مختلف استان کرمان جمع آوری شد. استخراج نماتود ها از نمونه های خاک با استفاده از روش سینی انجام گرفت. پس از کشتن و تثبیت نماتود ها، اسلاید های دائمی تهیه و با استفاده از میکروسکوپ نوری مجهز به لوله ترسیم خصوصیات مورفولوژیکی و مورفومتریک آن ها مورد بررسی قرار گرفت. تشخیص گونه ها با استفاده از کلید های شناسایی موجود و مقایسه ویژگی های گونه مورد بررسی با شرح اصلی گونه و توصیفات سایر محققین انجام گرفت. با توجه به اینکه بسیاری از گونه های این جنس دارای ویژگی های تشخیصی مشابه بوده و مرز بین گونه ها بخوبی مشخص نشده است و برخی ویژگی ها به شدت با یکدیگر همپوشانی داشته یا تحت تاثیر شرایط زیست محیطی از جمله گیاه میزبان قرار دارند، شناسایی گونه های جنس helicotylenchus صرفا بر اساس ویژگی های مورفولوژیکی همیشه قابل اعتماد نمی باشد. لذا در این بررسی به منظور شناسایی دقیق تر گونه ها و تعیین جایگاه فیلوژنتیکی برخی گونه ها از بررسی های مولکولی استفاده شد. فرایند استخراج دی ان آ به روش دستی انجام گرفت و تعیین ترادف گونه ها بر اساس ناحیه d2-d3 متعلق به ژن 28s rdna صورت گرفت. در نهایت 14 گونه از جنس helicotylenchus شامل گونه های h. cf. abunaami، h. californicus، h. canadensis، h. cf. crenacauda، h. digonicus، h. dihystera، h. exallus، h. falcatus، h. longicaudatus، h. minzi، h. mucronatus، h. pseudorobustus، helicotylenchus sp. و h. vulgaris از نقاط مختلف استان کرمان جداسازی و شناسایی گردید. در بین گونه های شناسایی شده 3 گونه h. falcatus، h. mucronatus وh. cf. abunaami برای اولین بار از ایران گزارش می شوند. توالی یابی گونه های h. californicus، h. pseudorobustus، h. vulgaris، h. exallus، h. digonicus، h. canadensis و h. dihystera با استفاده از قطعهd2-d3 متعلق به ژن 28s rdna برای اولین بار در ایران انجام گرفت. آنالیز مولکولی، توصیف، تصاویر و جداول اندازه گیری گونه های شناسایی شده به تفصیل آورده شده است. لیست گونه های شناسایی شده در ذیل ارائه می گردد: helicotylenchus. cf. abunaami siddiqi, 1972 h. californicus sher, 1966 h. canadensis waseem, 1961 h. cf. crenacauda sher, 1966 h. digonicus perry in perry, darling and thorne, 1959 h. dihystera (cobb, 1893) sher, 1961 h. exallus sher, 1966 h. falcatus eroshenko and nguen vu thanh, 1981 h. longicaudatus sher, 1966 h. minzi sher, 1966 h. mucronatus siddiqi, 1964 h. pseudorobustus (steiner, 1914) golden, 1956 h. vulgaris yuen, 1964 helicotylenchus sp. helicotylenchus، 28s rdna